Thời quan qua, cơ quan chức năng thường xuyên nhận được phản ánh của người mua xe cũ về tình trạng đục khung đục số xe trước khi bán. Theo kiểm tra, trong số này chủ yếu là xe nhập lậu, xe bị ăn trộm. Tuy nhiên, vẫn có một số trường xe cũ vì trải qua thời gian quá lâu nên khung số bị mờ. Từ đó, quá trình đăng ký, đăng kiểm xe cũng gặp nhiều khó khăn.
Đục số khung số máy là gì?
Số khung số máy được xem như tem mác trên các phương tiện di chuyển như ô tô, xe máy,… (hay được gọi là số VIN). Cụ thể, số khung số máy là những thành phần dãy seri và ký tự chữ đặc biệt, được đục trên các loại xe trước khi xuất xưởng.
Số khung số máy đóng vai trò là thành phần nhằm xác định nguồn gốc và xuất xứ sản phẩm để cơ quan chức năng nắm, đồng thời cũng là ký hiệu để xem xét các thủ tục pháp lý. Các hãng xe cũng có thể dựa vào số khung số máy để kiểm tra phụ tùng xe chính xác nhất trong quá trình bảo hành, sửa chữa. Ngoài ra, khi phát sinh sự cố, các hãng xe cũng dễ dàng xác định được đời xe và năm sản xuất.
Số khung xe máy thường nằm ở vị trí cốp xe (như hãng Yamaha), ngoài ra còn nằm ở các như cổ xe, giữa cổ xe và yên xe. Số máy sẽ nằm ở vị trí lock máy Đối với ô tô thường bắt gặp ở các vị trí gần kính chắn gió, phần ghế lái và trên vách ngăn động cơ.
Mỗi số khung đều thể hiện các ý nghĩa vê nguồn gốc phương tiện, trong đó, 3 chữ số đầu tiên định danh nhà sản xuất.
Cụ thể, chữ đầu tiên thể hiện quốc gia. Ví dụ xe ở Mỹ bắt đầu bằng số 1, 4 hoặc 5; Canada là 2; Mexico là 3; Nhật Bản là J; Hàn Quốc là K;…
Vị trí số 2 cho biết hãng sản xuất. Vị trí này sẽ là chữ cái đầu tiên trong tên nhà sản xuất. Ví dụ A có nghĩa là Audi, B là BMW, N là Nissan,… Tuy nhiên, trong trong một số trường hợp chữ cái ở vị trí này lại không thể hiện tên hãng xuất suất, ví dụ A cũng có thể đại diện cho Jaguar hoặc Mitsubishi.
Chữ số thứ 3 khi kết hợp với 2 chữ số đầu tiên sẽ chỉ loại xe hoặc bộ phận sản xuất. Ví dụ 1G6 là xe gia đình Cadillac; 1G1 là xe gia đình Chevrolet và 1GC là xe tải Chevrolet.
6 chữ số tiếp theo (từ vị trí 4 đến 9) miêu tả chiếc xe. Trong đó, vị trí thứ 4 đến 8 cho biết thông tin mẫu xe, dạng thân xe, hệ thống giảm chấn, dạng hộp, hạng hộp số và mã động cơ. Chữ số ở vj trí thứ 9 đùng để kiểm tra, phát hiện số VIN không hợp lệ, dựa trên một công thức của Sở Giao thông Vận tải Mỹ.
Mua xe cũ bị đục số khung số máy
Xe bị đục số khung số máy thường là xe cũ, chủ yếu thấy ở xe máy. Các xe này có nguồn gốc từ các hoạt động phi pháp như trộm cắp, xe cấm quá hạn,… Để qua mặt cơ quan chức năng, những chiếc xe này sẽ được đục lại số khung số máy bằng các thiết bị như độ bột chữ, độ bột số.
Thực chất, mục đích chính của dòng sản phẩm độ bột chữ, độ bột số để thể hiện ký tự trên bề mặt sản phẩm bằng kim loại, sắt thép, inox để tăng độ bảo mật tránh làm giả sản phẩm. Tuy nhiên, một số đối tượng đã lợi dụng chức năng này để thực hiện hoạt động đục số khung, số máy, nhất là các xe cũ để bán ra thị trường nhằm thu lời bất chính.
Sau khi khách hàng mua xe cũ giá rẻ, do không để ý nên cứ sử dụng cho đến khi bị cơ quan chức năng phát hiện và xử phạt. Ngoài ra, khi chạy xe cũ giá rẻ bị đục khung đục số, nếu xảy ra hư hỏng việc sửa chữa rất khó khăn.
Đục số khung, số máy bị xử phạt ra sao?
Căn cứ khoản 4 Điều 6 Thông tư 15/2014/TT-BCA có quy định về trách nhiệm về chủ xe như sau: “Điều 6. Trách nhiệm của chủ xe
4. Nghiêm cấm mọi hành vi giả mạo hồ sơ, đục xóa số máy, số khung để đăng ký xe.”
Như vậy, theo quy định của pháp luật, việc đục xóa số máy, số khung bị nghiêm cấm. Có hành vi này xảy ra sẽ bị xử phạt. Bên cạnh đó, xe sẽ bị tạm giữ để xác định lại số khung số máy nguyên thủy. Nếu kết quả giám định chiếc xe là tài sản bất chính, chiếm đoạt bất hợp pháp, tài sản trộm cắp, cướp giật bị đục sửa số khung, số máy nhằm hợp pháp hóa tài sản hoặc có dấu hiệu tội phạm thì vụ việc sẽ bị khởi tố hình sự.
Đối với việc về vấn đề xử phạt xe tự ý đục số khung, Căn cứ tại khoản 3 và khoản 5 Điều 30 Nghị định 171/2013/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đường sắt, quy định:
“3. Phạt tiền từ 800.000 đồng đến 1.000.000 đồng đối với cá nhân là chủ xe mô tô, xe gắn máy và các loại xe tương tự xe mô tô; từ 1.600.000 đồng đến 2.000.000 đồng đối với tổ chức là chủ xe mô tô, xe gắn máy và các loại xe tương tự xe mô tô thực hiện một trong các hành vi vi phạm sau đây:
a) Tự ý đục lại số khung, số máy;
5. Phạt tiền từ 2.000.000 đồng đến 4.000.000 đồng đối với cá nhân là chủ xe ô tô, máy kéo, xe máy chuyên dùng và các loại xe tương tự xe ô tô; từ 4.000.000 đồng đến 8.000.000 đồng đối với tổ chức là chủ xe ô tô, máy kéo, xe máy chuyên dùng và các loại xe tương tự xe ô tô thực hiện một trong các hành vi vi phạm sau đây:
a) Tự ý đục lại số khung, số máy;”.
Đối với việc đóng lại số khung, căn cứ theo quy định tại Điểm a Khoản 2 Điều 22 Thông tư 15/2014/TT-BCA có quy định như sau: “Điều 22. Các trường hợp liên quan đến số máy, số khung của xe
2. Xe sản xuất, lắp ráp trong nước
a) Xe có số máy, số khung đóng châm kim (lade) hoặc số đóng bị mờ, không rõ số thì được đóng lại số theo số ghi trong phiếu kiểm tra chất lượng xuất xưởng”
Như vậy, nếu cơ quan chức năng xác định việc mua bán xe hợp pháp, số khung số máy xe bị đục không có dấu hiệu tội phạm thì có thể được đóng lại theo số của biển số xe. Việc đóng lại sẽ do cơ quan đăng ký xe thực hiện. Trong trường hợp này, chủ phương tiện phải có yêu cầu giám định lại. Nếu không xác định được số khung số máy của xe thì được đóng lại theo biển số xe.
Những trường hợp được đăng ký cho xe đục số khung số máy
Nhiều trường hợp mua lại xe cũ nhưng không thể đăng ký chính chủ khi xe có thay đổi về kết cấu, hình dáng, đặc biệt là liên quan đến số khung, số máy bị đục hoặc bị thay đổi, điều này ảnh hưởng đến quyền lợi của người mua xe. Theo Điều 22, Thông tư 15/2014/TT-BCA có quy định, đối với xe nhập khẩu nếu không có số máy, số khung thì trong tờ khai nguồn gốc nhập khẩu xe của Hải quan ghi không có hoặc chưa tìm thấy số máy, số khung. Trường hợp này, xe được cho đóng số theo số của biển số xe.
Trường hợp tìm thấy số máy, số khung thì yêu cầu chủ xe đến cơ quan Hải quan để xác nhận lại. Trong đó, xe có số máy, số khung ở Eteket, số ghi bằng sơn, số bị mờ, hoen gỉ thì được đóng lại theo số được cơ quan Hải quan xác nhận trong tờ khai nguồn gốc nhập khẩu của xe.
Xe được cơ quan Hải quan xác nhận chỉ có số VIN, không có số máy, số khung thì lấy số VIN thay thế cho số khung (chụp ảnh số VIN thay thế cho bản cà số khung) và đóng lại số máy theo số của biển số xe.
Trường hợp xe nhập khẩu bị đóng lại số máy, số khung thì không giải quyết cho đăng ký, trừ trường hợp có văn bản giải quyết của Chính phủ.
Đối với dòng xe sản xuất, lắp ráp trong nước, xe có số máy, số khung đóng châm kim (lade) hoặc số đóng bị mờ, không rõ số thì được đóng lại số theo số ghi trong phiếu kiểm tra chất lượng xuất xưởng.
Xe có số máy, số khung bị đóng chồng số thì phải trưng cầu giám định. Nếu cơ quan giám định kết luận xe bị đục lại số máy hoặc số khung thì không tiếp nhận đăng ký; trường hợp giám định kết luận số máy, số khung là nguyên thủy thì được đóng lại theo số ghi trong phiếu kiểm tra chất lượng xuất xưởng.
Xe có số khung hoặc số máy đóng trong nước bị lỗi kỹ thuật, sau đó nhà sản xuất đóng lại và có xác nhận thì giải quyết đăng ký. Xe đã đăng ký, nếu thay thế máy, thân máy (Block) hoặc khung mà chưa có số thì đóng số theo số của biển số xe.
Xe có quyết định tịch thu hoặc có quyết định xử lý vật chứng mà cơ quan giám định kết luận là xe có số máy, số khung bị đục, bị tẩy xóa hoặc không xác định được số khung, số máy nguyên thủy thì cho đóng lại số theo biển số xe.
Xe có quyết định tịch thu hoặc có quyết định xử lý vật chứng ghi có số máy, số khung, nhưng quá trình bảo quản xe lâu ngày dẫn đến số máy hoặc số khung bị ăn mòn, bị mờ hoặc hoen gỉ thì cho đóng lại số theo số của biển số xe.
Riêng xe bị cắt hàn cả số máy và số khung hoặc chỉ cắt hàn số máy hoặc số khung thì không giải quyết đăng ký.
Như vậy, tùy từng vấn đề có liên quan đến số khung, số máy của xe mà cơ quan có thẩm quyền sẽ giải quyết theo các hướng khác nhau quy định. Sau khi giải quyết xong vấn đề với số khung, số máy, chủ xe có thể thực hiện đăng ký xe theo thủ tục thông thường. Mọi trường hợp, việc đóng lại số máy, số khung đều phải do cơ quan đăng ký xe thực hiện.
Nếu xe thuộc trường hợp xe bị trộm cắp, chiếm đoạt trái phép hoặc xe nhập khẩu bị đục số máy, số khung sau thời điểm Chính phủ cấm nhập khẩu hoặc xe có kết luận của cơ quan điều tra là bị cắt, hàn số máy, số khung, chủ xe không thể đăng ký nhưng có thể xin xác nhận của phía cơ quan công an về việc việc không thể đăng ký xe để yêu cầu người bán hoàn trả lại tiền hoặc khởi kiện ra Tòa án yêu cầu tuyên giao dịch dân sự vô hiệu để được trả lại số tiền đã mua.
Cục đăng kiểm cảnh báo về xe đục số khung, số máy
Ngày 9/7, Cục Đăng kiểm Việt Nam cho biết, trong 6 tháng đầu năm 2021, qua công tác kiểm định chất lượng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường đối với xe ô tô nhập khẩu đã phát hiện 21 xe ô tô nhập khẩu không đạt quy chuẩn chất lượng. Bên cạnh đó, đơn vị này còn phát hiện 9 ô tô, xe máy chuyên dùng và 1 xe mô tô nhập khẩu có số khung, số động cơ bị tẩy xóa, đục sửa, đóng lại.
“Các trường hợp xe nhập khẩu không đạt quy chuẩn chất lượng bị từ chối cấp chứng nhận kiểm định kỹ thuật đế đưa vào trong nước. Với trường hợp xe có số khung, số máy bị tẩy xóa, đóng lại là vi phạm Nghị định 69/2018 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Quản lý ngoại thương, được Cục Đăng kiểm VN thông báo tới cơ quan hải quan để xử lý theo thẩm quyền và quy định pháp luật”, Cục Đăng kiểm Việt Nam cho biết.
Đối với xe được sản xuất lắp ráp trong nước, Cục Đăng kiểm VN cũng cho biết, qua kiểm tra, giám sát chuyên ngành đã phát hiện và chấn chỉnh 4 cơ sở sản xuất, lắp ráp ô tô, rơ moóc và sơ mi rơ moóc; phát hiện 2 cơ sở sản xuất, lắp ráp xe máy, xe đạp điện vi phạm các quy định về duy trì chất lượng trong sản xuất, lắp ráp và kiểm tra chất lượng phương tiện giao thông.
Năm 2020, Cục Đăng kiểm Việt Nam phát hiện hơn 30 xe máy chuyên dùng, 8 xe máy và 2 ô tô nhập khẩu có số khung, số động cơ bị tẩy xóa, đục sửa và đóng lại. Việc kiểm soát chặt chẽ các loại xe cơ giới, linh kiện nhập khẩu và sản xuất, lắp ráp theo quy chuẩn kỹ thuật giúp loại bỏ phương tiện kém chất lượng, giả mạo nguồn gốc xuất xứ.
Nhật Linh
Võ Thị Liên
Thắng BBT
Đinh Ngọc Thạch
