Cần liên tục cập nhật công nghệ để ngăn chặn hàng giả trên sàn thương mại điện tử

Tiếp nối chuỗi Hội thảo “Nâng cao năng lực phòng chống xử lý các hành vi vi phạm trong TMĐT”, ngày 12/12/2023, tại Hà Nội, Tổng cục Quản lý thị trường (QLTT) phối hợp với Trường Đại học Kinh tế Quốc dân tổ chức Diễn đàn công nghệ chống hàng giả và bảo vệ người tiêu dùng trong thương mại điện tử Việt Nam.

Diễn đàn là một trong những hoạt động nhằm triển khai Quyết định số 319/QĐ-TTg ngày 29/3/2023 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt “Đề án chống hàng giả và bảo vệ người tiêu dùng trong thương mại điện tử đến năm 2025”.

Sự kiện có sự tham gia của hơn 300 đại biểu đại diện cho các Bộ, ngành, cơ quan, đơn vị là thành viên Ban Chỉ đạo thực hiện Đề án; các chuyên gia, nhà khoa học đến từ Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, các Viện, trường Đại học lớn tại Việt Nam; Hiệp hội TMĐT, Hiệp hội Chống hàng giả và Bảo vệ thương hiệu, Hội Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng; đại diện các sàn TMĐT; các Công ty về công nghệ chống hàng giả tại Việt Nam và các sinh viên Trường Đại học Kinh tế Quốc dân.

Chống gian lận thương mại, hàng giả trên mạng cần phải có các giải pháp công nghệ cụ thể

Ông Nguyễn Thành Hiếu - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế Quốc dân 

Phát biểu khai mạc diễn đàn, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thành Hiếu - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế Quốc dân cho rằng, thương mại điện tử đã và đang trở thành xu hướng tiêu dùng của cả thế giới, nhất là từ sau đại dịch Covid-19. Nhận thức được vai trò cũng như tầm quan trọng của thương mại điện tử trong phát triển kinh tế, từ nhiều năm trước, nhà trường đã đưa nội dung này vào quá trình giảng dạy. Đặc biệt, kể từ khi Tổng cục Quản lý thị trường phối hợp với Trường Đại học Kinh tế Quốc dân mở chuyên ngành Quản lý thị trường thì thương mại điện tử là một trong những nội dung được nhà trường chú trọng.

“TMĐT là xu thế tất yếu vì những lợi ích mà nó mang lại, tuy nhiên bên cạnh đó đã phát sinh nhiều bất cập trong đó điển hình là việc trà trộn kinh doanh các mặt hàng giả, nhái, không rõ nguồn gốc xuất xứ” ông Hiếu nhận định.

 Tổng Cục trưởng Trần Hữu Linh phát biểu tại Diễn đàn

Đồng ý với nhận định của lãnh đạo Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, Tổng Cục trưởng Trần Hữu Linh cho biết, TMĐT hiện là môi trường hoạt động chủ yếu không chỉ của người bán, người mua mà cả với lực lượng chức năng. Với xu thế này hàng giả hàng nhái kinh doanh qua TMĐT đang dần trở nên phổ biến và đây sẽ là mặt trận đấu tranh chủ yếu của lực lượng QLTT trong thời gian tới. Tuy nhiên, để công tác đấu tranh, xử lý các hành vi vi phạm đạt hiệu quả thì các lực lượng chức năng cần có nguồn nhân lực, đặc biệt là công cụ, phương pháp phù hợp chứ không thể “tay không bắt giặc”.

“Nếu không có những chế tài phù hợp thì online sẽ trở thành nơi tàng trữ, phân phối, buôn bán hàng giả, từ đó ảnh hưởng đến hoạt động của doanh nghiệp, giảm niềm tin của người tiêu dùng cũng như cản trở sự phát triển của nền kinh tế” Tổng Cục trưởng Trần Hữu Linh thông tin và nhấn mạnh, ở những hội thảo trước, chúng ta đã tìm ra nguyên nhân, thực trạng và đưa ra được những giải pháp để phòng, chống hàng giả trên thương mại điện tử. Còn trong Diễn đàn hôm nay sẽ tập trung vào những giải pháp về mặt công nghệ để phòng chống hàng giả. 

"Chống gian lận thương mại, hàng giả trên mạng cần phải có các giải pháp công nghệ cụ thể, để định danh, xác định được người mua, người bán, người vận chuyển, sản phẩm hàng hóa... từ đó góp phần phòng ngừa các rủi ro" - Tổng Cục trưởng Trần Hữu Linh nhấn mạnh.

Cần liên tục cập nhật công nghệ mới để ngăn chặn hàng vi phạm sở hữu trí tuệ trên sàn thương mại điện tử

Tiến sĩ Đinh Lê Hải Hà, Phó Viện trưởng Viện Thương mại và Kinh tế Quốc tế, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân 

Phát biểu tham luận tại diễn đàn về các giải pháp chống hàng giả, bảo vệ người tiêu dùng trên các sàn TMĐT, Tiến sĩ Đinh Lê Hải Hà, Phó Viện trưởng Viện Thương mại và Kinh tế Quốc tế, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân cho rằng, cơ quan chức năng cần sớm đưa ra các quy định quản lý thương nhân cung cấp hàng hóa, dịch vụ gắn liền với thowng nhân tổ chức sàn thương mại điện tử và hệ sinh thái thương mại điện tử. 

Bà Đinh Lê Hải Hà cũng cho rằng, cần thiết phải luật hóa việc sử dụng thông tin chủ hàng và khách hàng tại các sàn thương mại điện tử và các nhà cung cấp ứng dụng. Ngoài ra, cũng cần bổ sung các chế tài nhằm tăng cường quản lý hóa đơn giao hàng; xác định trách nhiệm liên đới trong chống hàng giả và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và tăng cường các giải pháp kỹ thuật để đưa ra các mức độ cảnh báo, ngăn chặn các hành vi gian lận thương mại trên môi trường mạng.

  Bà Đỗ Thị Xuân Hương, Viện Khoa học sở hữu trí tuệ, Bộ Khoa học và Công nghệ

Bà Đỗ Thị Xuân Hương, Viện Khoa học sở hữu trí tuệ, Bộ Khoa học và Công nghệ cũng khuyến nghị Chính phủ ban hành các quy định tiêu chuẩn về truy vết hàng hóa, định danh người bán trên TMĐT; đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ tạo điều kiện thuận lợi cho việc triển khai giải pháp.

Bà cũng khuyến cáo người tiêu dùng nên điều chỉnh thói quen mua sắm, nâng cao ý thức cảnh giác, thận trọng, kiểm tra kỹ thông tin về sản phẩm, người bán. Đối với bên kinh doanh vận chuyển, đảm bảo hàng hóa phải có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng; sản phẩm sau khi đóng gói phải sử dụng tem chống giả và phải định danh được người bán. “Hàng hóa khi tham gia lưu thông cần được đính kèm hóa đơn điện tử nhằm chống gian lận thương mại thất thu thuế”.

Cùng với đó, nhiều công nghệ, giải pháp chống giả khác cũng được đại diện các Công ty chia sẻ tại Diễn đàn như: Giải pháp V-Mark; tem truy xuất nguồn gốc hàng hóa; giải pháp TrueSell trong định danh người bán và truy xuất nguồn gốc hàng hóa; Check.VN; ứng dụng truy xuất nguồn gốc và mã số mã vạch vào hoạt động sản xuất; công nghệ iSeal, giải pháp xác thực xuất xứ, giải pháp chống hàng giả dựa trên công nghệ RFID, ứng dụng Blockchain trong truy xuất hàng hóa...

Theo các chuyên gia, trong thời đại cách mạng công nghiệp 4.0, nếu không hiện đại hóa công nghệ chống hàng giả thì rất khó kiểm soát và ngăn chặn các thủ đoạn ngày càng tinh vi của những kênh phân phối hàng giả. Chính vì vậy, việc tìm kiếm các giải pháp chống giả sẽ giúp thống nhất quy chuẩn quốc gia để cơ quan chức năng đề xuất tiêu chuẩn kỹ thuật chung của các loại tem chống hàng giả, phục vụ cho các đơn vị sản xuất, kinh doanh tránh lãng phí các nguồn lực xã hội trong việc nghiên cứu các giải pháp chống giả riêng của từng đơn vị.

Thái An